Học DỐT Có Nên HỌC ĐẠI HỌC | Đừng LẠC LỐI, Không Ngừng Cố Gắng

Ở Việt Nam, chúng ta thường đánh giá học lực qua điểm số và thứ hạng trong lớp. Những ai không giỏi Toán, Lý, Hóa, Văn thường bị gắn mác “học dốt” và bị đặt bên lề của khái niệm “học giỏi – học tốt”. Nhưng sự thật là gì? Nhiều người từng được xem là “học dốt” ở trường phổ thông lại trở thành người thành công, tự tin, có sự nghiệp ổn định và được xã hội ghi nhận. Ngược lại, không ít “học sinh giỏi toàn diện” lại loay hoay sau khi rời giảng đường, không tìm được hướng đi phù hợp với mình.

Vì thế, trước khi hỏi “học dốt có nên học đại học hay không”, chúng ta nên đặt lại một câu hỏi quan trọng hơn: Bạn có thực sự học dốt, hay bạn chỉ chưa được học theo cách đúng với mình? Và liệu học đại học có thể là một cơ hội để bạn lật ngược tấm bảng điểm từng khiến bạn tự ti suốt bao năm qua không?

Học dốt ở phổ thông không có nghĩa là bạn không thể học tốt ở đại học

Rất nhiều người nghĩ rằng “tôi đã học dở cấp 2, cấp 3 thì lên đại học chắc còn tệ hơn”. Nhưng thực tế lại hoàn toàn khác. Đại học không giống như phổ thông. Nó không bắt bạn học đều tất cả môn. Bạn sẽ không còn bị ép học những môn “không hợp” như Vật lý, Hóa học, hoặc Lịch sử nếu bạn không thích. Thay vào đó, bạn được quyền chọn ngành mình yêu thích và học sâu vào chuyên ngành đó.

Một bạn học sinh từng chỉ đủ điểm đậu tốt nghiệp cấp 3 có thể sẽ bứt phá nếu được học thiết kế, làm truyền thông, chăm sóc sắc đẹp, làm kỹ thuật thực hành, hoặc vận hành sản xuất – những lĩnh vực mà trường học phổ thông không dạy, nhưng bản thân bạn lại có năng khiếu bẩm sinh. Không hiếm trường hợp sinh viên từng là học sinh yếu lại đứng đầu lớp đại học nhờ tìm đúng đam mê và chọn đúng ngành. Đại học, theo cách nào đó, là một môi trường học công bằng hơn phổ thông, nơi bạn được tỏa sáng ở đúng lĩnh vực mình mạnh, thay vì bị áp đặt một chương trình chung cho mọi người.

Trên thực tế, có không ít bạn ở cấp 3 học rất bình thường, có thể do nhiều trường hợp môi trường học tập hoặc không được quan tâm nhiều từ phía bố mẹ như các bạn khác. Tuy nhiên khi lên đại học lại học rất tốt, đó là nơi mà sự tự giác, tinh thần tự học đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Có những bạn học đúng ngành mình có năng khiếu hoặc cảm thấy có hứng thú đã cho thấy sự tiến bộ vượt bậc. Và ngược lại có rất nhiều trường hợp học ở cấp 3 rất giỏi nhưng lên đại học không thể thích nghi. Chính vì vậy nếu bạn học chưa tốt ở cấp 3 thì cũng đừng quá lo lắng

Đại học là nơi không chỉ học kiến thức mà còn học tư duy, kỹ năng, bản lĩnh sống

Khi hỏi “có nên học đại học nếu học dốt?”, nhiều người chỉ nghĩ đến chuyện “học có theo kịp không”, “có tốt nghiệp nổi không”. Nhưng đó mới chỉ là một phần rất nhỏ. Thực tế, đại học không chỉ dạy bạn kiến thức chuyên môn, mà còn dạy bạn cách học, cách làm việc nhóm, cách thuyết trình, cách phân tích – phản biện, cách tổ chức một dự án, cách quản lý thời gian, cách quan hệ xã hội, cách thất bại và đứng dậy.

Trong môi trường đại học, bạn không còn bị quản lý chặt chẽ như phổ thông, bạn tự do hơn, chủ động hơn, có nhiều khoảng trống để thử – sai, để chọn lại, để tìm đúng thứ mình cần theo đuổi. Những điều này không có ở phổ thông, nhưng lại là thứ cực kỳ cần thiết cho đời sống công việc sau này. Và đôi khi, người “học dốt” ở trường phổ thông lại là người sống bản lĩnh hơn trong môi trường tự do, vì họ từng quen với việc thất bại, nên họ biết cách cố gắng và vượt lên chính mình.

Vậy nên, nếu bạn nghĩ đại học chỉ toàn những bài giảng khô khan và điểm số thì bạn đã bỏ lỡ phần quan trọng nhất của hành trình đại học: sự trưởng thành. Và chính điều đó mới là lý do khiến bạn – dù từng học dở – vẫn nên học đại học nếu có điều kiện.

“Học dốt” là một khái niệm mơ hồ. Có thể bạn không giỏi Toán, Lý, Hóa; có thể bạn không đạt điểm cao ở trường phổ thông; cũng có thể bạn chưa từng đứng nhất lớp. Nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc bạn không có năng lực học tập, càng không có nghĩa bạn không xứng đáng với một tấm vé vào đại học.

Nhiều người tự gán cho mình nhãn “học dốt” chỉ vì chưa tìm được phương pháp học phù hợp, thiếu người định hướng đúng cách, hoặc không cảm thấy hứng thú với những môn học phổ thông. Và chính vì thế, họ ngần ngại khi nghĩ đến đại học, lo sợ sẽ thất bại tiếp tục. Nhưng có lẽ bạn chưa biết: đại học không chỉ dành cho những người học giỏi, mà còn dành cho những người dám thay đổi, dám học lại, dám bắt đầu.

Nếu không học đại học, con đường phía trước sẽ hẹp hơn – trừ khi bạn cực kỳ giỏi một nghề cụ thể

Chúng ta vẫn thường nghe: “Học đại học không phải con đường duy nhất để thành công”. Điều đó đúng – nhưng nó chỉ đúng với một nhóm nhỏ những người có kỹ năng đặc biệt, có khả năng tự học mạnh mẽ hoặc có định hướng nghề nghiệp rõ ràng từ sớm. Họ có thể là lập trình viên học qua các khóa online, người học nghề tóc, làm bánh, sửa xe, streamer, nhà sáng tạo nội dung… Nhưng hãy thành thật: số người như vậy không nhiều, và số người thất bại vì thiếu nền tảng học vấn thì rất nhiều.

Nếu bạn không học đại học mà không giỏi một nghề nào, không có mối quan hệ tốt, không có vốn khởi nghiệp, không có người hướng dẫn, thì con đường phía trước sẽ cực kỳ khó khăn. Bạn dễ bị đẩy vào các công việc tay chân, lặp lại, dễ thay thế và có thu nhập thấp. Khi công nghệ phát triển, trí tuệ nhân tạo thay thế nhiều công việc đơn giản, thì người không có bằng cấp lại càng dễ bị gạt ra bên lề thị trường lao động.

Học đại học không phải để khoe bằng, mà là để bạn có nền tảng tối thiểu: một tấm bằng hợp pháp, một chuyên môn cơ bản, một hệ thống bạn bè – mối quan hệ xã hội, một vài kỹ năng mềm và một vài cánh cửa cơ hội. Nếu bạn không có gì khác để thay thế những điều đó, thì học đại học vẫn là con đường đáng đi nhất lúc này.

Học dốt thì càng nên học đại học – miễn là bạn chọn ngành phù hợp và học bằng sự chủ động

Thực tế, rất nhiều người học giỏi thi vào ngành y, ngành luật, kỹ thuật cao… rồi áp lực, chán nản, nghỉ giữa chừng vì không thực sự yêu thích. Trong khi đó, những bạn từng bị gọi là “học kém” lại chọn ngành vừa sức như quản trị dịch vụ, logistics, kế toán doanh nghiệp nhỏ, chăm sóc khách hàng, kỹ thuật sửa chữa… và tốt nghiệp ra trường đúng thời hạn, có việc làm, lương ổn định.

Vì thế, nếu bạn từng “học dốt”, đừng tự ti. Hãy chọn ngành vừa sức, có nhu cầu cao, không đặt nặng học thuật lý thuyết, mà thiên về kỹ năng thực hành – như marketing, thiết kế, du lịch, logistics, quản trị bán hàng, kỹ thuật ô tô, công nghệ thực phẩm, làm đẹp, điều dưỡng, mầm non,… Những ngành này không đòi hỏi bạn phải giỏi Toán – Lý – Hóa, nhưng vẫn có cơ hội phát triển rất tốt nếu bạn chịu khó và chủ động.

Điểm mấu chốt là: Học đại học không phải dành cho người giỏi nhất, mà là dành cho người chịu học đúng cách nhất. Bạn chỉ học dốt khi bạn học sai phương pháp hoặc không biết mình học để làm gì. Khi đã xác định rõ mục tiêu, thì dù bạn học chậm, bạn vẫn sẽ về đích.

Tác giả: Lưu Thanh Huyền

Chuyên gia Nhân Sự với hơn 15 năm kinh nghiệm. Hiện đang là Giám Đốc Nhân Sự - Quản lý chất lượng đào tạo tại Vinatrain, Tư vấn các vấn đề liên quan tới nhân sự cho doanh nghiệp

Nếu từng học dở, bạn càng nên học đại học để cho mình một cơ hội lật lại ván cờ

Học dốt không phải là tội, cũng không phải là cái kết. Nó chỉ là một giai đoạn – có thể do môi trường chưa phù hợp, phương pháp sai, hoặc bạn chưa đủ động lực. Nhưng điều quan trọng là bạn có muốn thay đổi không, có sẵn sàng học lại – từ đầu, với tư duy mới không? Nếu câu trả lời là “có”, thì đại học có thể là nơi bắt đầu một hành trình hoàn toàn mới – nơi bạn không bị đánh giá bởi điểm số cũ, mà bởi nỗ lực, hướng đi và sự trưởng thành của chính bạn.

Nếu bạn chưa tìm thấy hướng đi nào khác đủ rõ ràng, nếu bạn muốn có một nền tảng nghề nghiệp tử tế, và nếu bạn muốn biết cảm giác được “có cơ hội” như bao người khác, thì học đại học là điều bạn nên làm – dù bạn từng học kém đến đâu.

Mục lục nội dung